پرسپولیس
Persepolis
شاهین
شاهین باشگاهی بود که در سال ۱۳۲۱ به دست یک معلم به نام دکتر عباس اکرامی با همکاری و همراهی گروهی از بهترین جوانان کشور که عمدتاً دانشجو بودند بنا نهاده شد و مفاخر بزرگی چون امیرمسعود برومند ، امیر عراقی ، شکیبی ، فاخری ، انصاری ، دکتر نادر افشار ، مرحوم پرویز دهداری ، حسینعلی کلانی ، جعفر کاشانی ، همایون بهزادی ، حمید شیرزادگان و … تربیت کرده و به جامعه فوتبال ایران تقدیم نمود.
شاهین دارای ۴۰۲ تیم جوان با ۶۲ شعبه در سطح کشور بود که دکتر اکرامی این تیم را بر پایه ۳ اصل – اخلاق ، تحصیل علم و ورزش استوار ساخته بود.
شاهین در آن روزگار تنها دفتری بود در ورزشگاه امجدیه(شیرودی فعلی) که بازیکنانش برای تعلیم در آنجا گرد هم می آمدند. این باشگاه برای اولین بار آموزش فوتبال را به صورت اصولی شروع کرد و نخستین جزوه آموزشی را که در بر گیرنده اصول فوتبال بود و با استفاده از منابع جهانی تهیه و تنظیم گشته بود، جهت یادگیری در اختیار اعضای خود قرار داد.
این تیم به جهت سیستم و قدرت عجیبی که بازیکنانش در کار حمله داشتند به ندرت اجازه میداد حریفانش(حتی بزرگترینشان) خود را از شکست نجات دهند. لیکن بی درایتی و عدم دور اندیشی مدیران وقت باشگاه و کج سلیقگی و انفعال دستگاه ورزش وقت کشور دست به دست هم داد و باعث شد بدلیل پاره ای مسائل بعد از بازی این تیم با تهرانجوان در هفته دهم در تاریخ ۲۰/۴/۱۳۴۶ این باشگاه منحل گردد .
در ان بازی ناظم گنجاپور با وارد کردن سه گل در دقایق ۶۱ ، ۶۸ و ۷۵ به درون دروازه تهرانجوان این افتخار را بدست آورد که تمام کننده کتاب پیروزی های شاهین برای همیشه باشد.
آن روز شاهین در هفته دهم بازی ها با ۱۸ امتیاز از ۱۰ دیدار (در آن زمان برای هر پیروزی ۲ امتیاز منظور می شد) و ۱۹ گل زده و ۷ گل خورده در صدر و دارایی با ۱۶ امتیاز در ردیف دوم قرار گرفته بود.
این بازی آخرین بازی شاهین بود در حالی که در این فصل ۳ هفته از بازی های این تیم مقابل شهربانی ، دیهیم و تاج باقی مانده بود ، ناگهان با اطلاعیه رسمی سازمان تربیت بدنی از تاریخ ۲۰/۴/۱۳۴۶ شاهین منحل گردید. پس از انحلال شاهین بازیکنان آن همچنان یکپارچگی خود را حفظ کردند و حدود یک سال محرومیت را با ادامه بازی ها و تمرینات خود در زمین های خاکی سپری نمودند، تا این که باشگاه های مطرح آن روز در صدد جذب این جوانان بی رقیب بر آمدند و از آن جمله باشگاه پاس خواهان کاشانی ، کلانی و همایون بهزادی بود و بعضی از باشگاه های دیگر همچون تاج بقیه آنان را مدنظر قرار داده بودند لذا شاهینیا به تکاپو افتادند تا از تفرق و پراکندگی مجموعه خود جلوگیری به عمل آورند ( از آن جمله مرحوم پرویز دهداری را می توان نام برد ) و بر آن شدند تا این مجموعه را در باشگاه پرسپولیس گردهم آورند.
و پرسپولیس …
پرسپولیس باشگاهی بود که در سال ۱۳۴۲ بدست علی عبده بنا شده بود و در آن رشته های بولینگ ، والیبال و بسکتبال فعال بود. پرسپولیس در لغت به معنای شهر پارسی است که شهرت تخت جمشید است و از دو کلمه پرس(پارس) و پولیس(در زبان یونانی به معنای شهر) تشکیل شده است. عبده از آمریکا به ایران آمده بود و در جامعه ورزشی آمریکا در رشته بوکس صاحب عنوان قهرمانی بود. عبده مدت ها اندیشه ایجاد تیم فوتبال پرسپولیس را با خود داشت و تیم فوتبالی را نیز ایجاد کرده بود که تیمی ضعیف در رده دوم باشگاه های کشور محسوب می شد و از اعضای محبوب و ماندگار آن محمود خوردبین را می توان نام برد.
پس از انحلال شاهین با درایت امیر مسعود برومند و رایزنی های مرحوم دهداری ، چند تن از بازیکنان قبلی شاهین در ترکیب تیم دسته دومی پرسپولیس قرار گرفته و ترتیب یک مسابقه با تیم جم آبادان ( که در آن زمان تیم صاحب نامی بود ) را دادند و پس از آن تمامی اعضای شاهین به پرسپولیس پیوستند و محبوبیت شاهین بلند پرواز را به پرسپولیس هدیه نمودند.
پرسپولیس بهار خود را در آغازین روزهای سال ۱۳۴۷ با مربیگری دهداری (کاپیتان پیشین شاهین) و سرپرستی دکتر برومند آغاز کرد. مطابق مقررات این تیم می بایست کار خود را در فوتبال از دسته سوم و یا حداکثر از دسته دوم باشگاه ها شروع کند. اما انحلال چند تیم در این زمان باعث گردید تا به جای مسابقات لیگ یکسری مسابقات رده بندی در سطح باشگاه های پایتخت برگزار شود. در آن مسابقات ۴۴ تیم به رقابت پرداختند که ۴ تیم پرسپولیس ، تاج ، عقاب و پاس سرگروه گردیدند.
از آن پس پرسپولیس رسماً وارد مسابقات باشگاهی ایران گردید. این تیم در سال ۱۳۴۷ قدرت نمایی کرد و تمام رقیبان را پشت سر گذاشت و با عنوان قهرمان باشگاه های تهران جهت شرکت در در مسابقات آسیایی تایلند عازم بانکوک گردیدند.
انتقال جمعی به پیکان
در سال ۱۳۴۸ کارخانه ایران ناسیونال(ایران خودرو) با مدیریت خیامی که خود از طرفداران تیم شاهین بود درصدد تشکیل تیمی قدرتمند برای حضور در رده اول مسابقات و تبلیغ محصولات این شرکت برآمد. پیکان نیز تا پیش از آن تیم فوتبال نه چندان قدرتمندی داشت که بازیکن سرشناس آن علی پروین بود. مذاکرات عبده و خیامی نتیجه داد و تمامی بازیکنان تیم باشگاه پرسپولیس به پیکان پیوستند. خیامی مذاکراتی با چند تن از شاهینیای سابق انجام داده و آنان را به تیم پیکان دعوت نمود. با رفتن آنها افراد باقی مانده نیز راهی جز پیوستن به ایشان ندیدند. لذا تمامی بازیکنان شاهین (به جز عزیز اصلی دروازبان شاهین) به پیکان مهاجرت کردند. خیامی با اندیشه تشکیل باشگاهی حرفه ای به جذب مربی خارجی اقدام کرد و آلن راجرز را به ایران برای همکاری فرا خواند و در این سال عنوان قهرمانی باشگاه های ایران را از آن پیکان نمودند و در همین سال پیکان به جای تیم ملی در تورنمنت جام دوستی نیز شرکت کرده و در بین ۵ تیم مقام نخست را از آن خود کردند.
از دیگر نکات جالب تیم پیکان، رقابت در برابر پرسپولیس در جام باشگاهها بود که تک گل علی پروین نتیجه را یک بر صفر به سود پیکان خاتمه داد. در همین دوره از رقابت ها،پرسپولیس با دوازده امتیاز در رده یازدهم قرار گرفت.
با گذشت یکسال بنا به دلایلی،خیامی از ادامه کار با تیم پیکان منصرف شد. او که به فکر تاسیس تیمی حرفه ای بود، زمین اختصاصی برای تیم فوتبال تهیه کرده بود، به هر یک از بازیکنان یک دستگاه پیکان داده و جوایز نقدی قابل توجهی پرداخت کرده و حتی با آنها قرارداد بسته بود- این کار در آن زمان تقریباً نو و جدید بود – به دلایل متعدد ادامه فوتبال پیکان را صلاح ندید و این تیم را منحل اعلام کرد. مجدداً بازیکنان در سال ۱۳۴۹ به خانه خود برگشتند و قهرمانی اولین دوره لیگ تخت جمشید در سال ۱۳۵۰ را از ان خود کردند . پرسپولیس در ۵ دوره برگزاری لیگ تخت جمشید ، با کسب دو قهرمانی ( لیگ اول و سوم ) و سه نائب قهرمانی ، به عنوان پرافتخارترین باشگاه کشور شناخته شد .
بازگشت به پرسپولیس
با صدور رضایت نامه دسته جمعی بازیکنان پیکان، همگی آنها به پرسپولیس بازگشتند. تاریخ این اتفاق ۱۳۴۹ بود.
بازیکنان پرسپولیس در اولین دوره لیگ تخت جمشید – لیگ سراسری کشور- موفق شدند قهرمان شوند. در این میان علی عبده نیز شرایط مساعدی با ادامه حضور بسیاری از افراد مسن – از جمله بازیکنان و مسئولان – را پیش رو نمی دید. به همین دلیل تصمیم گرفت برخی از بازیکنان مشهور ولی پا به سن گذاشته را بازنشسته کند. این اتفاق هم افتاد ولی پرسپولیس جایگاه خود را در میان طرفداران دیروز شاهین که حالا پرسپولیسی بودند از دست نداد. طی سال های برگزاری لیگ تخت جمشید – پنج دوره تا پیش از انقلاب- پرسپولیس در لیگ اول و سوم مقام قهرمانی را کسب کرد و در سه دوره دیگر نایب قهرمان شد.
پرسپولیس پس از انقلاب
با انقلاب اسلامی،تیم پرسپولیس دچار تحول و دگرگونی اساسی شد. اغلب بازیکنان قدیمی آنرا ترک کردند. از این رو مسابقات جام اسپندی که درسال ۱۳۵۸ برگزار شد، تیم متحول شده پرسپولیس در رقابت ها شرکت کرد. طی سال های ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۰ پرسپولیس نیز دچار رکود شد. طی این سال ها علی پروین و چند نفر از دیگر همبازیانش سعی در حفظ قوام پرسپولیس داشتند.
دو نام جدید(آزادی- پیروزی)
در سال ۱۳۶۵ امتیاز باشگاه پرسپولیس به بنیاد مستضعفان و جانبازان واگذار شد و مسئولان این نهاد، نام آنرا به آزادی تغییر دادند. تغییرات اخیر مدت زیادی دوام نیاورد و آزادی یا همان پرسپولیس توسط مسئولان بنیاد به مرجع اصلی اش یعنی سازمان تربیت بدنی بازگردانده شد و مسئولان نهاد بنیاد از ادامه اداره باشگاه صرفنظر کردند.
سازمان تربیت بدنی به دلیل محبوبیت این تیم، خود اداره امور باشگاه را در دست گرفت و در این زمان نام تیم از آزادی به پیروزی تغییر یافت. تغیر نام پرسپولیس به پیروزی تا پایان دهه هشتاد ادامه داشت که البته نام اصلی باشگاه در سازمان ثبت شرکت ها «پیروزی(پرسپولیس)» به ثبت رسیده بود.
پیروزی(پرسپولیس)
درتمام سال های دهه ۶۰ پرسپولیس با علی پروین به اغلب آن چیزی که می خواست رسید. از پنج دوره قهرمانی پی در پی در جام باشگاه های تهران که الحق از لیگ برتر امروزمان چیزی کم نداشت تا طی مدارج قهرمانی در کشور. در سال ۱۳۶۹ تیم ملی با هدایت پروین قهرمان بازی های آسیایی المپیک پکن شد.
در طول این سال ها علی پروین مرد اول تمام میادین فوتبال مخصوصاً پرسپولیس بود. او آنقدر محبوبیت داشت که پس از کناره گیری از تیم، پس از درگیری با انصاری فرد در دهه۶۰ ، وضعیت چنان آشفته شد که مسئولان مجبور به بازگرداندن او تحت هر شرایطی شدند.
مرد اول پرسپولیس در اوایل دهه ۷۰ و پس از ناکامی در مسابقات مقدماتی جام جهانی ۱۹۹۴ آمریکا در قطر به یکباره از تمامی میدان های فوتبال دور شد. در اینکه او خود از تمامی تیم های فوتبال کنار کشید یا کنار گذاشته شد هنوز بحث وجود دارد ولی این حادثه در سال ۱۳۷۲ اتفاق افتاد.
پس از این مدیریت باشگاه به وزارت معادن و فلزات وقت سپرده شد. حسین محلوجی وزیروقت نیز امیرعابدینی که سابقه بازی در پیکان را نیز داشت و از مدیران رده میانی وزارتخانه محسوب می شد به سمت مدیرعاملی انتخاب کرد.
با آمدن عابدینی و تصمیم اعضای هیات مدیره بنا بر استفاده از مربیان خارجی گذاشته شد. استانکو آمد و دو قهرمانی لیگ ۷۴ و ۷۵ ایران را به دست آورد. در لیگ ۷۶ پرسپولیس به دلیل حضور ۱۳ بازیکن در اردوی تیم ملی و مسابقات جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه، از مسابقات کنار کشید.
در سال ۱۳۷۷پرسپولیس مجدد قهرمان شد ولی مهمترین اتفاق برای پرسپولیس در این سال نه قهرمانی در لیگ که بازگشت پروین بود. قهرمانی های متفاوت یکی پس از دیگری، رکورد پیروزی های متوالی و موارد این چنینی در همان سال ها کسب شد. پرسپولیس در ۵ سال ۴ بار قهرمان شد و اگر کناره گیری اجباری سال ۷۶ نبود شاید رکورد تاریخی ۵ قهرمانی پیاپی در لیگ را کسب می کرد. با این حال در سال ۱۳۷۹ درگیری جدیدی در باشگاه به وجود آمد و آن مسئله مدیریت باشگاه بود. این مسئله نیز تا یک روز مانده به سال ۱۳۸۱ و در ۲۹ اسفند ۱۳۸۰ با رای دادگاه تجدید نظر به سود سازمان تربیت بدنی در قائله درگیری سازمان تربیت بدنی، حوزه هنری و حسین محلوجی باشگاه تا حدودی شکل ثابتی به خود گرفت و پس از سال ها به سازمان تربیت بدنی ملحق شد.
پرسپولیس جدید با تربیت بدنی
در دوره جدید مدیریت تربیت بدنی بر پرسپولیس نیز فراز و فرودهای بسیاری برای مردمی ترین تیم ایران به وجود آمد. پس از آرامش نسبی مشخص شدن مالک بعد از سالها این بار تغییرات دولت ها بود که این باشگاه را آماج تغییرات و آشفتگی ها قرار میداد. مدیریت های مختلف روی کار آمده در طول این سالها چیزی جز نزول این تیم در فوتبال ایران را در پی نداشت و تنها افتخار این تیم با قهرمانی در اولین دوره لیگ برتر بدست آمد. طی این سالها و در پی نتایج ضعیف پرسپولیس رئیس وقت سازمان تربیت بدنی اکبر غمخوار را به عنوان مدیرعامل پرسپولیس منتصب کرد تا سیاست عدم وابستگی به اشخاص از جمله پروین در پیش گرفته شود. حاصل این سیاست یعنی خروج اجباری پروین از پرسپولیس ایجاد دودستگی در باشگاه و هواداران بود که به شکست کامل و بازگشت پروین انجامید. در سالهای پس از افول پرسپولیس، کنار گذاشتن و بازگرداندن پروین و تغییرات متعدد مدیریتی آن قدر ناگوار بود که این محبوب ترین و مردمی ترین تیم تاریخ ایران از جایگاه واقعی خود کاملا دور شد.
با این حال با انتخاب برانکو ایوانکوویچ به عنوان سرمربی قهرمانی های پیاپی این تیم از سال 1395 تا 1400 آغاز شد و با پنج قهرمانی متوالی در لیگ، 1 جام حذفی و 4 سوپرجام رکوردی جاودانه در فوتبال ایران خلق شد.
پرسپولیس پر افتخارترین تیم تاریخ فوتبال ایران. این تیم 15 بار در لیگ سراسری به عنوان قهرمانی رسیده است و 7 بار نیز به عنوان قهرمان جام حذفی باشگاه های کشور رسیده است.
پرسپولیس پس از سال ۱۳۴۷، در تمامی ادوار برگزارشده در بالاترین سطح لیگ فوتبال ایران حضور داشته‌است. این تیم از آغاز تاریخ خود، 15 بار در بالاترین دسته لیگ فوتبال ایران به قهرمانی رسیده (یک جام منطقه‌ای، ۲ جام تخت جمشید، ۴ جام آزادگان و 8 جام خلیج فارس) و از این جهت رکورددار است. 7 بار قهرمانی در جام حذفی ایران، 5 قهرمانی در سوپرکاپ ایران و یک قهرمانی در جام برندگان جام آسیا از دیگر قهرمانی‌های مهم پرسپولیس‌اند.
پرطرفدارترین باشگاه آسیا
طی سال های ابتدایی دهه ۶۰ شمسی با ارایه گزارش آماری از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا(AFC ) پرسپولیس عنوان پرطرفدار ترین تیم آسیایی را به دست آورد. پس از پرسپولیس، دالیان چین و الهلال عربستان از حیث تعداد تماشاچی در رتبه های دوم و سوم آسیا قرار دارند.
جاودانگی پرسپولیس
پرسپولیس پس از انقلاب به دلایل حقوقی مدت ها از نام های دیگری چون پیروزی به جای پرسپولیس استفاده می کرد تا اینکه سرانجام در مرداد ۱۳۹۰؛ در پی دعوی باشگاه علیه شرکت فرهنگی ورزشی پرسپولیس، قاضی شعبه ششم دادگاه عمومی مجتمع قضایی شهید بهشتی رای قطعی به تعلق برند پرسپولیس به باشگاه، و حذف نام پرسپولیس از شرکت پرسپولیس سهامی خاص داد و درتاریخ ۲۲ فروردین ۱۳۹۰ محمد رویانیان مدیر عامل وقت تیم پیروزی اعلام کرد که نام اصلی باشگاه به این باشگاه عودت داده شد و پرسپولیس بار دیگر پرسپولیس شد.
منبع: